ΤΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΤΗΣ ΑΛΙΣΤΡΑΤΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΛΑΤΟΜΕΙΑ ΤΗΣ ΘΑΣΟΥ ΄΄ΕΦΤΙΑΞΑΝ΄΄ ΤΟΝ ΤΑΦΟ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ!

Τα συγκλονιστικά ευρήματα στον αρχαίο τάφο της Αμφίπολης έχουν προκαλέσει παγκόσμιο δέος και τον θαυμασμό όλων. Το εκπληκτικής τέχνης ψηφιδωτό που αποκαλύφθηκε, τα καλοσμιλεμένα μαρμάρινα ευρήματα, ο τεράστιος περίβολος του τάφου μήκους μισού χιλιομέτρου, οι Σφίγγες, οι Καρυάτιδες και τα βάθρα τους. Από πού όμως οι πρόγονοι μας βρήκαν τις πρώτες ύλες και τις μετέφεραν στον λόφο Καστά;. 

Στη Θάσο υπάρχουν υπολείμματα από τα αρχαιότερα λατομεία της Ευρώπης, μισοβυθισμένα στην ωραιότερη παραλία του νησιού, στην Αλυκή. Ενώ το καταπληκτικό γαλάζιο πετραδάκι του ψηφιδωτού δαπέδου προέρχεται από τα αρχαία μεταλλεία της Αλιστράτης Σερρών, από το ορυκτό με το όνομα Αζουρίτης.  

Το μεγάλο ερώτημα που πλανάται είναι φυσικά το πρόσωπο που ετάφη στην Αμφίπολη, ωστόσο η απίστευτης ομορφιάς κατασκευή καταδεικνύει τις τεχνικές δεξιότητες των Μακεδόνων στην λάξευση των μαρμάρων. Στην αρχαιότητα η Αλυκή Θάσου γνώρισε μέρες δόξας που καταλαβαίνουμε το γιατί σήμερα χιλιάδες χρόνια μετά. Την εποχή εκείνη και με τα τότε μέσα, μεταφέρθηκαν δυόμισι χιλιάδες κυβικά μέτρα μαρμάρινων όγκων που χρειάστηκαν για να περιφραχθεί ο μακεδονικός τύμβος. Το αρχαίο λατομείο βρίσκεται στην άκρη μιας χερσονήσου που βρίσκεται στα νότια του νησιού και σήμερα είναι βυθισμένο. Οι τεράστιοι όγκοι πετρών που υπάρχουν ακόμη στην θάλασσα δείχνουν ότι στη θέση αυτή υπήρχε ένα τεράστιο εργοτάξιο που λειτουργούσε πυρετωδώς από τον 6ο αιώνα π.Χ. έως τον 6ο αιώνα μ.Χ. Το τεράστιο εργοτάξιο εγκαταλείφτηκε απρόσμενα από βίαιο γεγονός, πιθανόν από τον μεγάλο σεισμό του 365 μ.Χ.

Η Αλυκή ήταν ο βασικός τροφοδότης με υπέροχο λευκό μάρμαρο σε βασιλιάδες, αυτοκράτορες, πλούσιους από την αρχαϊκή έως τη ρωμαϊκή και πρωτοβυζαντινή περίοδο. Οι εργάτες απέκοπταν μαρμάρινους όγκους και τους τοποθετούσαν σε πλοιάρια με τη βοήθεια της μπίγας, ενός γερανού που είχαν επινοήσει για να σηκώνουν το βαρύ φορτίο. Τα πλοία πλεύριζαν την άκρη του λατομείου και έδεναν τους κάβους στις δέστρες και φόρτωναν. Από εκεί έφευγαν για την Μακεδονία, την Ρώμη μέχρι και την Αίγυπτο και την Περσία, κοσμώντας παλάτια, τάφους επιφανών και σπουδαία κτίρια. Η εξόρυξή του θασίτικου μαρμάρου ήταν πηγή εσόδων για τους ντόπιους ενώ ακόμη και σήμερα λειτουργούν λατομεία που εξάγουν μάρμαρο μέχρι και στη Σαουδική Αραβία.

Ο αζουρίτης χρησιμοποιήθηκε ως πρώτη ύλη για την παρασκευή του εντυπωσιακού μπλε που μας θάμπωσε στο ψηφιδωτό της «Αρπαγής της Περσεφόνης». Μας μάγεψε στα επιζωγραφισμένα επίκρανα, τις παραστάδες και τους ρόδακες των θαλάμων του ταφικού διαδρόμου στον λόφο Καστά. Ως ακατέργαστο ορυκτό, μαζί με το χρυσάφι, αφθονούσε στα γειτονικά αρχαία μεταλλεία της Αλιστράτης. Ο τριμμένος αζουρίτης εξόπλιζε με δυναμική χρωματική εκφραστικότητα την πλούσια παλέτα των καλλιτεχνών της ελληνιστικής περιόδου. Με τη σκόνη του οι αρχαίοι τεχνίτες παρασκεύαζαν το ζωντανό μπλε των θαυμαστών διακοσμήσεων σε δημόσια κτίρια, αγάλματα, οικίες και λατρευτικούς χώρους. Τα άγνωστα στους περισσότερους μεταλλεία χρυσού των Μακεδόνων έξω από την Αλιστράτη Σερρών, μόλις   20 χλμ από την Αμφίπολη και φαίνεται πως δεν ενίσχυαν μόνο τα αποθέματα του μακεδονικού θησαυροφυλακίου. 

Τα μεταλλεία της Αλιστράτης δεν αναφέρονταν σε καμία γραπτή ή προφορική μαρτυρία που να τα συνέδεε με μεταλλευτική δραστηριότητα στο παρελθόν μέχρι το 1990. Τότε χαρτογραφήθηκε το σύνθετο δίκτυο των στοών συνολικού μήκους 1.600 μέτρων. Η εξόρυξη χρυσού διαπιστώθηκε πως ήταν έντονη τη Μακεδονική Περίοδο, 5ος και 4ος αι. π.Χ., οπότε και εξαντλήθηκε το ορυχείο.