Ο ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΝΑΥΑΓΙΟΥ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ

Αστρολάβος; Αστρονομικό ρολόι; 'Η μήπως κάτι άλλο; Το έφτιαξαν άνθρωποι ή εξωγήινοι;. Χρειάστηκε να περάσουν μήνες από την ανέλκυσή του από τη θάλασσα των Αντικυθήρων το 1900, για να γίνει αντιληπτό ότι αυτό το τετράγωνο κουτί που ήρθε στην επιφάνεια μαζί με άλλα έργα τέχνης ήταν κάτι εντελώς ξεχωριστό. Σήμερα οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, δημιούργημα του β' μισού του 2ου αιώνα π.Χ. είναι ο πιο σύνθετος μηχανισμός της αρχαιότητας και δεν βρέθηκε παρόμοιός του στα 1.300 χρόνια που ακολούθησαν.

είναι ένας φορητός μηχανικός υπολογιστής των κινήσεων της Σελήνης, του Ήλιου και των πέντε πλανητών, που φτιάχτηκε μάλλον γύρω στο 100 π.Χ. Ήταν επίσης ένα ακριβές ημερολόγιο που μπορούσε να προβλέψει τις σεληνιακές και τις ηλιακές εκλείψεις. Ακολουθεί τις θεωρίες του Ίππαρχου, του πατέρα της Αστρονομίας, για την ελλειπτική κίνηση της Σελήνης αλλά δεν έχουν ξεκλειδωθεί όλα τα μυστικά του Μηχανισμού. Περιλαμβάνει οδοντωτούς τροχούς, κλίμακες, άξονες και δείκτες και αξιοποιώντας γνωστές αστρονομικές αρχές χρησιμοποιήθηκε για τον προσδιορισμό της ακριβούς θέσης του Ηλιου και της Σελήνης, προέβλεπε εκλείψεις και έδινε την ημερομηνία τέλεσης των αρχαίων αγώνων. Άλλωστε  είχε και οδηγίες χρήσης, στα ελληνικά βεβαίως, γραμμένες στις επιφάνειές του και στις πλάκες των καλυμμάτων του. Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι ένας αναλογικός υπολογιστής εκπληκτικής τεχνολογίας. Είναι τόσο σημαντικός για την εξέλιξη της Τεχνολογίας όσο και η Ακρόπολη για την εξέλιξη της Αρχιτεκτονικής λένε οι επιστήμονες.

72 θραύσματα του Μηχανισμού έχουν διασωθεί από το ναυάγιο των Αντικυθήρων που εντοπίστηκε σε βάθος 50μ και ανελκύστηκε κατά μεγάλο μέρος από Συμιακούς σφουγγαράδες το 1900 με τις οδηγίες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και τη βοήθεια του Βασιλικού Ναυτικού. Ήταν Μάιος, Μεγάλη Τρίτη όταν ο δύτης Ηλίας Λυκοπάντης βούτηξε  στα νερά, όπου όμως αντί για σφουγγάρια αντίκρισε το ναυάγιο ενός πλοίου με σπαρμένα γύρω του αγάλματα. Όταν ανέβηκε στην επιφάνεια κρατούσε έναν χάλκινο βραχίονα ως απόδειξη.  Ήταν το πρώτο ναυάγιο που ερευνήθηκε συστηματικά και έτσι εγκαινίασε την επιστήμη της ενάλιας αρχαιολογίας. Η ανέλκυση συνεχίστηκε από την Αρχαιολογική Υπηρεσία το 1976 με τη βοήθεια του Ζακ-Υβ Κουστώ.

Το πλοίο που βυθίστηκε ήταν φορτηγό πλοίο με πιθανό μήκος 30μ και χωρητικότητας 300 τόνων, ξύλινο με λεπτά φύλλα μολύβδου εξωτερικά για προστασία. Το ναυάγιο μπορεί να χρονολογηθεί στο 75-50 π.Χ. και το πλοίο ήταν φορτωμένο με μαρμάρινα και χάλκινα αγάλματα, γυάλινα, χάλκινα και κεραμικά αγγεία, χρυσά κοσμήματα, νομίσματα και αμφορείς. Το λιμάνι απόπλου ήταν μάλλον η Δήλος και προορισμός η Ιταλική αγορά. Το φορτίο θα στόλιζε τις επαύλεις των πλούσιων γερουσιαστών και εμπόρων της εποχής, τους οποίους είχε γοητεύσει η ελληνική τέχνη. 6 μαρμάρινα γλυπτά, 6 χάλκινα αγαλμάτια ανδρικών μορφών και αθλητών και κυρίως ο έφηβος των Αντικυθήρων. Πρόκειται για το χάλκινο άγαλμα ενός νέου παλαιστή που ανήκει στον 4ο αιώνα π.Χ.

Τα ευρήματα του ναυαγίου φυλάσσονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα, το μεγαλύτερο της χώρας και ένα από τα σημαντικότερα στον κόσμο.