ΤΟ ΣΠΑΣΙΜΟ ΤΩΝ ΠΙΑΤΩΝ ΗΤΑΝ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΜΑΣ ΣΠΟΡ

Το σπάσιμο των πιάτων είναι ίσως το πιο θεαματικό λαογραφικό έθιμο της χώρας που κρατάει από την δεκαετία του 30 αλλά γιγαντώθηκε στα 60΄ς λόγω Αριστοτέλη Ωνάση..Ήταν η εποχή που τα νυχτερινά κέντρα κατεδαφίζονταν από τους μόνιμους θαμώνες. Όπως ο Γιώργος Αρμένης στην ταινία του 97 ΄Όλα είναι δρόμος΄΄, ο οποίος αφού σπάει τα πάντα, δίνει εντολή να ξηλωθούν ακόμη και τα πλακάκια.

Οι ρίζες αυτής της συνήθειας βρίσκονται στο 1930 όπου πετούσαν μαχαίρια στα πόδια των χορευτών. Λόγω των τραυματισμών, το έθιμο άλλαξε και τα μαχαίρια, έγιναν πιάτα. Σταδιακά το φαινόμενο του σπασίματος των πιάτων στα κέντρα προκαλούσε σοβαρούς τραυματισμούς, άγριους καβγάδες, μαχαιρώματα, φόνους αλλά και νομολογία!. το στρατιωτικό καθεστώς, το 1968, εξέδωσε νομοθετικό διάταγμα με το οποίο έκανε ιδιώνυμο αδίκημα το σπάσιμο των πιάτων. Προβλεπόταν φυλάκιση από έξι μήνες μέχρι πέντε χρόνια για όποιον θα προκαλούσε ή θα διέγειρε το κοινό αίσθημα καταστρέφοντας κινητά πράγματα σε κέντρα διασκέδασης.

 Φέρε άλλα τόσα πιάτα τραγουδούσε ο Βαγγέλης Περπινιάδης δείχνοντας με τον πιο γλαφυρό τρόπο τι επικρατούσε στα γλέντια των Ελλήνων την περίοδο της άνθησης των κέντρων με τα μπουζούκια. Οι μεγαλύτερες πιατομαχίες γίνονταν στα κέντρα «Νεράιδα», «Δειλινά» και Φαντασία. Στην ταινία του 1966 ¨Οι θαλασσιές οι χάντρες¨ ο Κώστας Βουτσάς, ο Φαίδωνας Γεωργίτσης και η παρέα τα σπάνε μπροστά στην Αλέκα Μαβίλη που τραγουδά ¨βρέχει πάλι απόψε¨.

 Διάσημοι γλεντζέδες έχουν μπλέξει στα δίχτυα του νόμου μετά από ατελείωτα ξενύχτια στα μπουζούκια επιδιδόμενοι στο τότε εθνικό μας σπορ. Ο Ομάρ Σαρίφ πήγε κατηγορούμενος το καλοκαίρι του 1971, όταν είχε βρεθεί στη χώρα μας για το γύρισμα της ταινίας «Διαρρήκτες» με τον ζαν πολ μπελμοντό. Ένας δικηγόρος των Αθηνών απευθύνθηκε στον Εισαγγελέα ζητώντας την καταδίκη των Ωνάσηδων, πατέρα και υιού που κατεδάφισαν το νυχτερινό κέντρο έχοντας στο πλευρό τους δύο καλλονές. Τη γνωστή Ιταλίδα ηθοποιό και μοντέλο Έλσα Μαρτινέλι και την Οντίλ Ροντέ, την πρώτη και μυστική αγάπη του αδικοχαμένου Αλέξανδρου Ωνάση.

οι πιέσεις ήταν μεγάλες και τελικά ακολούθησαν «ειδικές γνωμοδοτήσεις» που κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχε αδίκημα όταν οι παρευρισκόμενοι αποδέχονταν την αντικοινωνική συμπεριφορά εκείνου που έσπαγε τα πιάτα. Όπως συνέβαινε –προφανώς– με τον Αριστοτέλη Ωνάση και την παρέα του που αθωώθηκαν μαζί με τους υπεύθυνους του κέντρου. Ένας ακόμη διάσημος της εποχής και από τους γνωστούς  αθηναίους γλεντζέδες, ο Πέτρος Κουτουμάνος σύζυγος τότε, της ηθοποιού Ζωής Λάσκαρη, παραπέμφθηκε στο Αυτόφωρο για σπάσιμο πιάτων αλλά  αθωώθηκε, επειδή  υποστήριξε ότι το πιάτο έπεσε κατά λάθος από τα χέρια του.

Στην επέκταση του φαινομένου βοήθησε η ταινία «Ποτέ την Κυριακή» και το τραγούδι «Τα παιδιά του Πειραιά» όπου ο Ζυλ Ντασσέν χρειάσθηκε να επαναλάβει τη σκηνή του σπασίματος αρκετές φορές. Τότε μάλιστα εφευρέθηκε η χρήση των πιάτων δεύτερης διαλογής. Τις δεκαετίες 60 και 70  έφθασαν να σπάζονται 100 χιλιάδες πιάτα το μήνα, ενώ δημιουργήθηκαν 50 βιοτεχνίες και βρήκαν εργασία περίπου χίλιοι άνθρωποι για να καλύπτονται οι ανάγκες των μερακλήδων. 

Ακολούθησαν αργότερα τα γύψινα αντίγραφα πιάτων για να αποφεύγονται οι τραυματισμοί και να μειώνεται το κόστος. Το φαινόμενο αυτό σταδιακά υποχώρησε και από το 90 και μετά σχεδόν τελείωσε. Τώρα σε κάποια κέντρα διασκέδασης, κυρίως στην επαρχία, το έθιμο αναβιώνει αλλά ελλείψει χρημάτων, οι μεγάλες στιγμές του παρελθόντος δεν μπορούν να επαναληφθούν παρά μόνο από τα πετούμενα λουλούδια που καθιερώθηκαν από την μεγάλη Μαρινέλλα αντί των ιπτάμενων πιάτων...