Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΥΕΡΓΕΤΗΣ ΚΡΙΤΤΩΝ ΔΗΛΑΒΕΡΗΣ

Σπάνια αντικείμενα, δώρα και πανάκριβα έπιπλα που ανήκαν στον μεγάλο επιχειρηματία και δωρητή του Πειραιά, Κρίτωνα Δηλαβέρη ανακαλύφθηκαν τυχαία σε μια «κρύπτη» στο 8ο όροφο του δημαρχείου της πόλης, 40 χρόνια μετά τον θάνατο του. Ο μικρός θησαυρός αποκαλύφθηκε από τον δήμαρχο Βασίλη Μιχαλολιάκο κι όταν δημοσιοποιήθηκε η είδηση ξύπνησαν μνήμες από την ζωή του μεγάλου έλληνα. 

Πριν από λίγο καιρό ο Γερμανός συλλέκτης Ράιαν Χίλντεμπραντ αγόρασε για 405.000 ευρώ το αυτοκίνητο αντίκα του δηλαβέρη. Η Mercedes 300 SL Roadster βρισκόταν σε αποθήκη του Δήμου από το 1972. 

Ποιος ήταν όμως ο Δηλαβέρης το όνομα του οποίου δόθηκε στην γνωστή ακτή του Πειραιά;.. Όλα άρχισαν όταν ο Ευστάθιος Δηλαβέρης, πατέρας του Κρίτωνα στα 20 του ήρθε στον Πειραιά και ασχολήθηκε με την ζωγραφική οροφής ενώ αργότερα έγινε εργολάβος οικοδομών. Το 1888 ίδρυσε το πρώτο Ελληνικό εργοστάσιο κατασκευής μωσαϊκών πλακών στη διασταύρωση των οδών Χαϊδαρίου και Κάστορος. Μετά από δέκα χρόνια επεκτάθηκε στην κεραμοποιεία με 2 νέα εργοστάσια. Το εργοστάσιο «Ευρωπαϊκών Κεράμων και Μωσαϊκών Πλακών» στην οδό Θηβών, στη  Νίκαια λειτούργησε για πρώτη φορά το 1902. 

η οικονομική του δύναμη αυξήθηκε εκπληκτικά αφού σάρωνε σε ένα μονοπωλιακό χώρο. Με πλάκες Δηλαβέρη έχουν στρωθεί σχεδόν όλα τα δημόσια κτίρια. Ευαγγελισμός, Στρατιωτικό Νοσοκομείο, Ιερατική Σχολή, δικαστήρια της πρώην Σχολής Ευελπίδων, νοσοκομείο Παίδων, Τζάννειο ακόμη και το Μουσείο των Δελφών. Ο πατέρας Δηλαβέρης έκανε αμέτρητες δωρεές σε φιλανθρωπικά ιδρύματα σε ορφανοτροφεία και νοσοκομεία. βοήθησε χρηματικά στην κατασκευή παρθεναγωγείων, χρηματοδότησε την κατασκευή δρόμων. Μετά το θάνατο του Ευσταθίου Δηλαβέρη, τα ηνία των επιχειρήσεων ανέλαβε ο γιος του Κρίτων. Δραστήριος και δυναμικός άνθρωπος σαν τον πατέρα του. Το 1914  πήρε πτυχίο Νομικής έγινε σπουδαίος Βιομήχανος και εξελέγη βουλευτής από το 1935 έως το 46. Πρόεδρος του Ναυτικού Αθλητικού Συνδέσμου στον Πειραιά, μαζί με τη σύζυγό του Αθηνά, αδελφή της ηθοποιού Κατίνας Παξινού, βοήθησε στην ανάπτυξή του ύστερα από τις καταστροφές που υπέστη επί Γερμανική Κατοχής. Μετά το θάνατό της το 1970 στα 62 της, ο βιομήχανος άρχισε να χάνει το έδαφος  κάτω από τα πόδια  του και πέθανε δύο χρόνια μετά το θάνατο της Αθηνάς χωρίς να αποκτήσουν απογόνους. 

Η Αθηνά  Δηλαβέρη, η Τρίτη κόρη του αλευροβιομήχανου Βασίλη Κωνσταντόπουλου, συνέβαλε αποφασιστικά στην ίδρυση αναρρωτηρίων, παιδικών συσσιτίων και κατασκηνώσεων. Μιλούσε γαλλικά, γερμανικά και αγγλικά. Ο Δηλαβέρης δώρισε όλη του την περιουσία στον Δήμο Πειραιά ακόμη και το πατρικό του σπίτι όπου στεγάζεται σήμερα ο Δικηγορικός σύλλογος Πειραιά.